Politie Haaglanden ontdekt sociale veiligheid

door Rob van der Bijl

Sinds de jaren negentig zijn in toenemende mate ruimtelijke situaties en plannen door politiemensen getoetst op (sociale) veiligheid. In Den Haag, maar ook in andere Nederlandse steden, treedt de wens naar voren om de politie meer bij de ruimtelijke planvorming te betrekken. Veiligheid (vaak aangeduid als 'sociale veiligheid') krijgt als thema een plaats op de politieke en bestuurlijke agenda.
Aldus werd veiligheid van de gebouwde omgeving als politieel toetspunt vastgelegd. De Politie Haaglanden (destijds nog als Gemeentepolitie 's-Gravenhage) was eind jaren tachtig het eerste korps die het belang van deze toets inzag.

De toetsing kan zich richten op zowel plannen als ruimtelijke situaties. Behalve de voornemens die vastgelegd zijn in een plandocument is het ook mogelijk om de ruimtelijke en functionele karakteristiek van een bestaande situatie te beoordelen. Hierbij kan het gaan om bouwkundige en/of stedebouwkundige situaties.
In hun adviserend werk kunnen politiemensen (bijvoorbeeld in Den Haag) ondersteund worden door experts (stedebouwkundigen, criminologen, sociologen, etc.). De politie zelf het werk laten doen vertegenwoordigt een andere mogelijkheid. Inhoudelijke en praktische redenen vereisen dan de invoering van beslissingsondersteunende gereedschappen. Immers, in (stede)bouwkundig opzicht zijn politiefunctionarissen leken. Bovendien speelt in praktisch opzicht het probleem van de personele continuïteit. Door het mechanisme van 'functieroulering' houdt een politieman of -vrouw zich doorgaans slechts gedurende een relatief korte periode met een bepaalde taak bezig. Het verloop is dus groot. De kennis en ervaring die voor de adviserende taak noodzakelijk zijn gaan dus telkens betrekkelijk snel verloren.
Beslissingsondersteunende instrumenten op het gebied van veiligheid en gebouwde omgeving kunnen in een politiële context mogelijk op minstens twee terreinen worden ingezet: ten eerste op de hoofdtaak, namelijk beslissingsondersteuning. In de meest verregaande vorm betekent het laatste dat het advies volledig wordt geautomatiseerd, bijvoorbeeld met een kennissysteem. Daarentegen is het ook mogelijk om de politiële adviseur van voldoende en kwalitatief hoogwaardige informatie te voorzien, op basis waarvan hij zich uiteindelijk zelf een oordeel vormt.
Het tweede terrein omvat registratie en documentatie. Met het oog op continuïteit moeten gegeven adviezen worden geregistreerd. Hetzelfde geldt voor de projecten waarover is geadviseerd, alsmede de (interne en externe) informatie die is gebruikt om tot een advies te komen. Op den duur zou op basis van dergelijke registratie een documentatie kunnen ontstaan waarmee de nieuwe politiefunctionaris zich rekenschap kan geven van hetgeen er voor bepaalde locaties reeds geadviseerd is. Een derde werkterrein ligt in het verlengde hiervan, namelijk training en onderwijs. Met behulp van geregistreerde adviezen en bijbehorende documentatie kunnen nieuwelingen worden geïnstrueerd.
Beslissingsondersteunende systemen zoals Predore kunnen wellicht individuele politiefunctionarissen helpen bij hun adviserende taak en kunnen daarnaast de politieorganisatie als geheel helpen het adviserende werk te continueren, ondanks personele wisselingen.

Overigens is sinds 1 januari 2013 het korps Haaglanden samen met het korps Hollands Midden opgegaan in de nieuwe 'regionale eenheid' 'Den Haag' van de eveneens nieuw gevormde Nationale Politie.

080806/200816