Persoonlijke geschiedenis van Chicago

De geschiedenis van Jimmy Corrigan ‘The Smartest Kid on Earth’ is ook de geschiedenis van Chicago. Chris Ware heeft een stripverhaal gemaakt waarin drie generaties mannen uit het Amerikaanse middenwesten figureren. Jimmy I is Jimmy Reed Corrigan, geboren in 1883. Hij wordt geslagen en verwaarloosd door zijn vader, een mislukte glazenmaker die kreupel is teruggekeerd uit de Burgeroorlog. Jimmy II, James William Corrigan (1921-1987), is een marineveteraan.
We zien hem alleen in zijn nadagen, als barman in het fictieve stadje Waukosha. Na jaren zoekt hij contact met zijn zoon, Jimmy III. Deze, geboren in 1941, heeft zijn vader sinds zijn zesde niet meer gezien. Hij is een slappe kantoorklerk in het Chicago van de jaren tachtig. Hij heeft een uitgezakt gezicht dat veel weg heeft van een rimpelige aardappel en dat verdacht veel lijkt op het hoofd van zijn grootvader Jimmy I.

Een hoogtepunt in de vroege geschiedenis van de stad vormt de opening van de wereldtentoonstelling, de WORLD’S COLUMBIAN EXPOSITION, in 1893. Jimmy I is dan een klein, treurig en eenzaam ventje dat contrasteert met het grote Chicago en de grootse wereldtentoonstelling. Het Chicago uit de jeugdjaren van Jimmy I is definitief die grote stad in ‘The West’ geworden. De stad van wetenschap en kunst, van industrie en techniek.

Jimmy II woont in Waukosha achter Chicago. Waukosha vertegenwoordigt bestaande plaatsen als Kenosha en Waukesha: anonieme plaatsen met inwisselbare namen die staan voor ‘urban sprawl’, de dominante vorm van Amerikaanse verstedelijking. Het dagelijks leven van Jimmy III voltrekt zich tegen de achtergrond van een hoog oprijzend silhouet van het nieuwe Chicago waarin de skyline wordt gedomineerd door de SEARS TOWER (1974, 443 m.). Op een architectuurposter in de kamer van Jimmy II (Waukosha) staat het hoge gebouw ook, uiteraard het JOHN HANCOCK CENTER (1969, 344 m.), en met de oude watertoren uit de tijd van Jimmy I.

Op verschillende plaatsen wordt Chicago geportretteerd aan de hand van een en dezelfde grootstedelijke straathoek. Net als Waukosha is ook deze straathoek ongetwijfeld fictief. Toch zinspeelt Ware duidelijk op een belangrijke plek in de binnenstad. Voor de hand ligt STATE STREET, op een punt waar deze wordt gekruist door bijvoorbeeld ADAMS STREET.
De straathoek komt in beeld op verschillende momenten in de geschiedenis van Chicago. Voor het eerst vóór de grote brand. De hoekgebouwen zijn al wel van steen, maar de architectuur is sober en nog ver verwijderd van ‘Bozart’. De andere gebouwen in de straat zijn van hout. Er rijdt een paardentram. In 1871, vlak na de brand, staan er alleen nog maar zwartgeblakerde ruïnes. In 1893, het jaar van de wereldtentoonstelling, zien we Bozart-gevels met verschillende attributen, zoals een gevelklok. ‘Electricity is Life’ verkondigt een reclamebord, een slogan uit die tijd om elektrische riemen en banden aan de man te brengen waarmee men dacht chronische zenuwziekten te kunnen genezen. In de straat rijden een kabeltram en een koets, nog geen auto’s.
In 1987 springt, zichtbaar vanuit de kantooruimte van Jimmy III, Superman van het dak van het gebouw op de straathoek. De gevels hebben vrijwel geen ornament meer. De straten zijn geasfalteerd, er rijden auto’s. In hetzelfde jaar overlijdt Jimmy II. Het sneeuwt weer op de straathoek. Jimmy III overweegt het voorbeeld van Superman te volgen.

Ware maakt een strip pur sang. Chicago, zijn inwoners en zijn attributen worden in klare lijnen weergegeven. Zo is de straathoek in het centrum van Chicago heel precies getekend, met scherp getrokken lijnen en ingekleurde vlakken, alsof Chicago niet de stad van Jimmy is, maar een decor voor Kuifje. De karikaturale Superman in zijn helblauwe pak op een van deze prenten benadrukt de stripachtige tekenstijl.
Maar Ware tekent ook bijna fotorealistisch, de klassieke strip voorbij. Het suburbane landschap van Waukosha wordt neergezet door middel van een natuurgetrouwe afbeelding van Dairy Queen of van een watertoren aan de horizon. Onlosmakelijk onderdeel van de tekenstijl van Ware is de ordening van prenten en tekstblokjes op een pagina. Bijna altijd worden grote prenten geraffineerd afgewisseld en begeleid door series van kleine tekeningen.
De grote prenten visualiseren meestal de stad, de gebouwen en hun interieurs, of de openbare ruimte van Chicago. De kleine tekeningen, soms op het priegelige af maar toch altijd gedetailleerd, vertellen vooral het verhaal van de kleine levens van Jimmy I, II en III. Met zijn rake lijnen en zachte kleuren, met zijn onooglijke, maar heel nauwkeurig getekende details schept Ware op overtuigende wijze een persoonlijk stadslandschap van Chicago.

Bron:
Chris Ware, Jimmy Corrigan: The Smartest Kid on Earth. Pantheon, 2000.

Type:
Persoonlijke landschappen

Copyright:
Chris Ware (2000)

Chris Ware heeft vele prijzen gewonnen, waaronder de ‘Guardian First Book Award’, de ‘American Book Award’ en in Nederland de ‘VPRO Grand Prix 2008’. Ware is onze absolute stripmaker-held. Hij heeft ons al in de jaren negentig geïnspireerd voor het ‘Op dat moment in Parijs’ project met zijn in eigen beheer uitgegeven ‘ACME Novelty Library’ reeks. De ‘Jimmy Corrigan’ strip is voortgekomen uit deze reeks en we zijn Ware daarom veel dank verschuldigd voor zijn medewerking en hier gebruikte ‘artwork’.